Czym jest ślepota korowa?

Mózg nie widzi tego samego, co widzą oczy? Tak można opisać schorzenie, jakim jest ślepota korowa. Owiana tajemnicą choroba, w której oko pozostaje zdrowe, ale odbierany przez nie obraz, nie jest prawidłowo rejestrowany przez mózg. Ten rodzaj ślepoty obejmuje różne objawy, od trudności w rozpoznawaniu twarzy po problem z rozróżnianiem kolorów. Występuje u dorosłych i dzieci, w formie wrodzonej i nabytej.

   

Spis treści:

1. Ślepota korowa – co to takiego?
2. Objawy ślepoty korowej
3. Ślepota mózgowa – przyczyny
4. Leczenie ślepoty korowej
5. Neurologiczne upośledzenie wzroku – profilaktyka
6. Podsumowanie

Ślepota korowa – co to takiego?

Ślepota korowa znana jest też jako agnozja wzrokowa lub neurologiczne upośledzenie wzroku. Schorzenie zalicza się do grupy zaburzeń percepcji, nie zaburzeń widzenia, jako że związane jest ono z ośrodkiem interpretacji zlokalizowanym w korze mózgowej, a nie narządem wzroku jako takim.

W ślepocie korowej dochodzi do pogorszenia widzenia z powodu uszkodzenia części wzrokowej kory potylicznej, która znajduje się w mózgu. Oko jest więc zdrowe, ale na tak zwanej drodze wzrokowej, czyli „szlaku” od siatkówki do kory wzrokowej, dochodzi do zaburzeń, co powoduje ślepotę. Fakt, że przyczyna mieści się w obrębie mózgu, nie narzędziu wzroku, odróżnia tę chorobę od wielu innych upośledzeń widzenia.

Objawy ślepoty korowej

W zależności od tego, który dokładnie obszar kory został uszkodzony, choroba może objawiać się jako:

• prozopagnozja, inaczej agnozja twarzy, czyli trudność w rozpoznawaniu twarzy – chory nie jest w stanie odróżnić twarzy znajomych spośród twarzy nieznajomych lub spotykając bliskich, ma wrażenie, że widzi ich po raz pierwszy;
• simultanagnozja, czyli agnozja wzrokowa, w której chory nie jest w stanie rozpoznać więcej niż jednego obiektu; poznaje więc element główny, ale nie poznaje tła, sceny, ogólnego środowiska, w którym się znajduje;
• akinetopsja – nieprawidłowe reagowanie na obiekty, znajdujące się w ruchu;
• aleksja – nierozpoznawanie liter, a tym samym tekstu;
• agnozja przestrzenna – trudność w określeniu położenia przedmiotów względem siebie. Powoduje to problemy między innymi we wchodzeniu po schodach, gdzie istotne jest, by rozpoznawać głębokość i wysokość każdego stopnia schodów;
• zespół pomijania stronnego – ślepota, obejmująca obszar wyłącznie po jednej ze stron pola widzenia. Człowiek, dotknięty tą agnozją wzrokową namaluje portret osoby siedzącej naprzeciwko, ale tylko połowy jej twarzy;
• agnozja barw – u jej podstaw leży brak połączenia między ośrodkami odpowiedzialnymi za percepcję kolorów a ośrodkami odpowiedzialnymi za ich nazywanie. Osoba z takim objawem będzie umiała stwierdzić, że widzi dwa różne kolory, ale nie będzie umiał stwierdzić, że np. jeden jest czerwony a drugi żółty.

Ciekawostka: Ślepota korowa nie zawsze jest całkowita. Specjaliści wyróżniają też korowe zaburzenie widzenia (w skrócie CVI). Odróżnia się ono tym, że objawy nie występują przez cały czas, a zmieniają się z dnia na dzień lub obejmują tylko jedno oko. Charakterystyczne objawy CVI to też zwężenie i częściowa utrata pola widzenia oraz światłowstręt.

Ślepota mózgowa – przyczyny

Możliwych przyczyn ślepoty mózgowej jest wiele. Choroba ta może być wynikiem innych zmian chorobowych, w których dochodzi do fizycznego uszkodzenia kory, ale też niedrożnością jednej lub dwóch tętnic mózgowych i tym samym niedotlenienia kory.

Jako jedną z przyczyn wymienia się też chorobę zakrzepowo-zatorową tętnicy podstawnej mózgu. Ślepotę mogą wywołać również długotrwałe stosowanie niektórych leków przeciwdrgawkowych. Znane są także przypadki zachorowania w wyniku zatrucia tlenkiem węgla, patologii okresu ciąży, urazów głowy i neuroinfekcji. Choroba ta może więc występować zarówno jako nabyta ślepota mózgowa, jak i wrodzona. Ślepota mózgowa w niektórych przypadkach ma też charakter przemijający.

Kto jest najbardziej narażony na ślepotę korową? Osoby, o wyżej wymienionych problemach zdrowotnych lub, które doświadczyły podanych zdarzeń losowych. Warto zaznaczyć, że występuje też ślepota korowa u dzieci, przy czym najczęściej dotyka ona dzieci przedwcześnie urodzonych, z problemami układu nerwowego.

Leczenie ślepoty korowej

Można sobie tylko wyobrazić, jak trudne jest życie osoby, chorującej na ślepotę korową. Trudności w rozpoznawaniu przynajmniej jednego istotnego elementu rzeczywistości mogą w istotny sposób zaburzyć codzienne funckjonowanie. Pojawia się więc pytanie, czy chorobę tę można leczyć?

W leczeniu ślepoty korowej bardzo ważna jest diagnoza, dlatego jeśli zauważasz u siebie lub i bliskiej Ci osoby wymienione objawy lub podobne, koniecznie zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. Internista po poznaniu sytuacji powinien skierować do neurologa lub okulisty.

Specjalista najpierw przeprowadzi szczegółowy wywiad (z pytaniami o objawy wraz z okolicznościami, w których ewentualnie się nasilają, o choroby towarzyszące oraz przebyte urazy głowy) i badanie obrazowe (tomografię komputerową i czynnościowy rezonans magnetyczny). Zadanie, które spoczywa na lekarzu jest tym większe, kiedy podejrzenie ślepoty korowej dotyczy dziecka, jako że nie zawsze potrafi ono precyzyjnie opisać odczuwane dolegliwości.

Diagnostyka obrazowa w większości przypadków pozwala poznać przyczynę problemu. Niestety przyczyny tej najczęściej nie da się cofnąć. Leczenie ślepoty korowej polega więc na terapiach, mających zwiększyć komfort codziennego życia pacjenta, poprzez niwelowanie nieprzyjemnych objawów. Docelowo chory ma zyskać większą samodzielność i satysfakcję z życia ze ślepotą mózgową.

Neurologiczne upośledzenie wzroku – profilaktyka

Profilaktyka szeroko rozumianych neurologicznych upośledzeń wzroku to przede wszystkim dbałość o zdrowie, zwłaszcza układ nerwowy. Istotna jest także dieta. Powinna być bogata w witaminy z grupy B, kwasy omega-3, cynk oraz magnez. Specjaliści podkreślają też duże znaczenie relaksacji zarówno ciała, jak i umysłu, tak ważnej zwłaszcza we współczesnym, pełnym pośpiechu świecie. Zachęcają do praktykowania techniki mindfulness i aktywności fizycznej jako ochrony przed stresem – czynnikiem mocno obciążającym układ nerwowy. Z drugiej strony, każdy uraz w obrębie głowy stwarza ryzyko choroby o podłożu neurologicznym, dlatego ważna jest również ostrożność, także podczas uprawiania sportu i innych dynamicznych aktywności.

Podsumowanie

Przyczyn ślepoty korowej jest wiele – od urazów głowy po choroby układu naczyniowego. Schorzenie daje szereg charakterystycznych objawów, polegających głównie na ograniczeniach w widzeniu. Podane lekarzowi podczas wywiadu i połączone z diagnostyką obrazową mogą wystarczyć, by specjalista stwierdził wystąpienie choroby. Ślepota mózgowa nie jest uleczalna, ale istnieją kompleksowe terapie, w trakcie których chory zyskuje większy komfort i satysfakcję z codziennego życia.