Ślepota zmierzchowa – wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Ślepota zmierzchowa, znana też jako kurza ślepota lub nyktalopia, to wada wzroku, która objawia się pogorszonym widzeniem przy słabym oświetleniu, a więc głównie po zmroku. Nieleczona może prowadzić do całkowitej utraty widzenia, dlatego tak ważne jest zapobieganie oraz leczenie.

   

Spis treści:

1. Czym jest ślepota zmierzchowa? Jakie są objawy kurzej ślepoty?
2. Ślepota zmierzchowa – jakie są przyczyny?
3. Ślepota zmierzchowa – kto jest w grupie ryzyka?
4. Kurza ślepota – dużą rolę odgrywa witamina A
5. Ślepota zmierzchowa – diagnoza
6. Ślepota zmierzchowa – leczenie. Jak przebiega?
7. Ślepota zmierzchowa – jak zapobiegać jej wystąpieniu?

 

Czym jest ślepota zmierzchowa? Jakie są objawy kurzej ślepoty?

Ślepota zmierzchowa jest chorobą, która wynika z pogorszonej zdolności oka do widzenia w ciemności. Efektem jest słabe widzenie o zmierzchu i we wszystkich miejscach, w których występuje niewystarczające oświetlenie. Osoby dotknięte tą chorobą, doświadczają znacznego spadku jakości widzenia nawet po przejściu z dobrze oświetlonego pomieszczenia do tego, w którym jest ciemniej – na przykład z klatki schodowej do piwnicy albo z dworu do ciemnego domu. Objawy kurzej ślepoty stwarzają największe ryzyko dla kierowców, którzy na zmianę traktowani są ostrym światłem reflektorów, a po ich zniknięciu muszą dostrzegać to, co dzieje się w mroku i aktywnie na to reagować.

Czy wiesz, że...?

Potocznie schorzenie to znane jest jako kurza ślepota. Nazwa wzięła się od upośledzenia widzenia po zmierzchu, charakterystycznego dla większości ptaków, w tym kur.

 

Ślepota zmierzchowa – jakie są przyczyny?

Przyczyną ślepoty zmierzchowej jest pogorszone działanie pręcików – receptorów światłoczułych, odpowiedzialnych za widzenie czarno-białe i przy niedużej ilości światła. Kurza ślepota może być wrodzona lub nabyta. W pierwszym przypadku jest wyłącznie jednym z objawów poważniejszego schorzenia – stacjonarnej wrodzonej ślepoty nocnej.

Wtedy problemy z widzeniem zauważalne są już w wieku niemowlęcym i postępują z wiekiem. Z kolei nabyta kurza ślepota to pokłosie innych chorób, na przykład nadmiernego rogowacenia spojówki i rogówki, zaćmy i jaskry, a także choroby alkoholowej i chorób związanych z zaburzeniami odżywiania. Bywa objawem retinopatii barwnikowej, choroby prowadzącej do nieodwracalnej degradacji siatkówki, a w dalszych konsekwencjach pogorszenia widzenia – a nawet utraty wzroku.

 

Ślepota zmierzchowa – kto jest w grupie ryzyka?

Niebezpieczeństwo wystąpienia ślepoty zmierzchowej jest duże u pacjentów, borykających się z wymienionymi wcześniej chorobami. Ponadto w grupie ryzyka znajdują się seniorzy, ze względu na ryzyko rozwoju zaćmy. Ostrożność powinny wykazać również osoby chorujące na niewydolność trzustki. W ich organizmie dochodzi bowiem do gorszego przyswajania witaminy A – kluczowej w kontekście ślepoty zmierzchowej. Osoby z nieskorygowaną krótkowzrocznością też mogą mieć takie objawy – to kolejny powód do regularnego badania wzroku.

 

Kurza ślepota – dużą rolę odgrywa witamina A

W kontekście ślepoty zmierzchowej duże znaczenie ma witamina A. To jej niedobory (lub niedobory cynku odpowiedzialnego za jej metabolizm) stwarzają ryzyko upośledzenia regeneracji rodopsyny – barwnika wzrokowego pręcików. Barwnik ten jest niezbędny do prawidłowego widzenia przy gorszym oświetleniu.

Inne objawy niedoboru tej witaminy, które mogą zasygnalizować problem i skłonić do przeciwdziałania między innymi kurzej ślepocie to:

• wypadanie włosów i ich łamliwość,
• kruchość paznokci,
• sucha, spierzchnięta skóra, ze skłonnością do wysypki,
• suchość oczu,
• zwiększona częstotliwość biegunek,
• większa podatność na choroby o podłożu bakteryjnym i wirusowym,
• trądzik.

Witamina A generalnie jest utożsamiana ze zdrowiem oczu i prawidłowym widzeniem. Chroni bowiem nie tylko przed wystąpieniem kurzej ślepoty, ale także zaćmy, jaskry, chorób plamki żółtej i uszkodzeń siatkówki z powodu działania wolnych rodników.

 

Ślepota zmierzchowa – diagnoza

Kurza ślepota jest poważną wadą wzroku, która niezdiagnozowana i nieleczona może doprowadzić nawet do utraty widzenia. Z tego powodu bardzo ważne jest, by po zauważeniu niepokojących objawów, od razu udać się do lekarza. Najlepiej jednak robić to regularnie, w ramach kontroli zdrowia. Do zdiagnozowania ślepoty zmierzchowej potrzebne jest kompleksowe badanie okulistyczne, w trakcie którego wykonywane jest:

• badanie dna oka,
• badanie elektrofizjologiczne – pozwala na rejestrowanie prądów czynnościowych w gałce ocznej, w mięśniach odpowiadających za poruszanie okiem oraz w polach wzrokowych kory mózgowej,
• badanie pola widzenia – znane też jako perymetria,
• adaptometria.

 

Ślepota zmierzchowa – leczenie. Jak przebiega?

Dziedziczna kurza ślepota jest nieuleczalna. Leczenie kurzej ślepoty w tej odmianie polega głównie na hamowaniu jej dalszego rozwoju oraz poprawie komfortu życia pacjenta. Z kolei nabyta ślepota zmierzchowa może zostać wyleczona. Ważne jest jednak określenie jej konkretnej przyczyny. Tylko w taki sposób lekarz może podjąć odpowiednie leczenie.

• Jeśli problemem jest niedobór witaminy A (oraz cynku), kluczowe jest uzupełnienie braków poprzez suplementację – doustną lub domięśniową. Stosuje się także krople nawilżające oczy.
• Jeśli schorzenie wiąże się krótkowzrocznością, leczy się je typowo – soczewkami kontaktowymi lub okularami korygującymi widzenie. W przypadku zaćmy konieczne jest leczenie operacyjne. Po takim zabiegu, w trakcie którego zostaną usunięte mętne obszary soczewki, objawy kurzej ślepoty zazwyczaj ulegają osłabieniu lub nawet cofnięciu, a pacjent odzyskuje duży komfort codziennego życia.
• Jeśli doszło do znacznego pogorszenia jakości widzenia i nie sposób tego cofnąć, wykorzystuje się specjalne implanty. Wszczepiane w strukturę oczu umożliwiają przetworzenie obrazu na impuls nerwowy, co powoduje lepsze rozróżnianie kształtów w ciemności i dostrzeganie plam światła.

 

Ślepota zmierzchowa – jak zapobiegać jej wystąpieniu?

Jako że najczęstszą przyczyną wystąpienia choroby jest niedobór witaminy A, profilaktyka polega przede wszystkim na dbałości o dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości tej witaminy. Kluczowa jest dieta. Powinna uwzględniać produkty mleczne: sery, twarogi, masła, jogurty, ale też jaja i ryby. Witamina A występuje również w produktach pochodzenia roślinnego: marchwi, brokułach, pomidorach, szpinaku i czerwonej papryce.

Jeśli dieta nie jest w stanie zapewnić wymaganej ilości witaminy A, warto rozważyć suplementację, ale tylko po wcześniejszym badaniu krwi pod jej kątem oraz skonsultowaniu wyników z lekarzem.

Kurza ślepota jest wbrew pozorom bardzo poważnym zaburzeniem widzenia. Utrudnia funkcjonowanie po zmroku – a to bardzo niebezpieczne zwłaszcza dla kierowców – i może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Na szczęście schorzenie daje wyraźne objawy, które trudno zignorować. Dzięki temu, że jest diagnozowana podczas badania, daje to szansę na szybkie leczenie i powrót do pełnej sprawności.