Czy zastanawiałeś się kiedyś nad tym, czy doświadczasz takich sytuacji, w których okulary korekcyjne Ci przeszkadzają? W dzisiejszych czasach coraz więcej osób decyduje się na korzystanie z soczewek kontaktowych. Soczewki kontaktowe świetnie sprawdzają się na co dzień, w pracy, podczas prowadzenia pojazdu czy uprawiania sportu. W poniższym artykule przyjrzymy się dokładniej mechanizmowi działania soczewek kontaktowych - zarówno z punktu widzenia optometrycznego, jak i fizycznego.
- Soczewki kontaktowe to wygodna alternatywa dla okularów, oferująca skuteczną korekcję wzroku i szerokie pole widzenia.
- Dzięki nowoczesnym materiałom są cienkie, dobrze przylegają do oka i komfortowe w codziennym noszeniu.
- Ich budowa łączy funkcję korekcyjną ze stabilnym dopasowaniem, umożliwiając korekcję nawet złożonych wad wzroku.
Spis treści:
- Soczewki kontaktowe a fizyka widzenia
- Jak wyrażamy moc optyczną soczewek?
- Czym różnią się soczewki kontaktowe od okularów?
- Strefa optyczna soczewki – klucz do wyraźnego widzenia
- Dlaczego soczewki kontaktowe są tak cienkie?
- Podsumowanie
Soczewki kontaktowe a fizyka widzenia
Należy przyznać, że z punktu widzenia fizyki soczewki kontaktowe niewiele różnią się od okularów. Dlaczego? Ponieważ ich rola sprowadza się dokładnie do tego samego, czyli skupiania promieni świetlnych na siatkówce oka. W przypadku krótkowzroczności czy nadwzroczności promienie wpadające do oka skupiane są odpowiednio przed lub za siatkówką. Natomiast w przypadku astygmatyzmu promienie są bardziej rozproszone i rozchodzą się nierównomiernie w obrębie gałki ocznej, ponieważ padają na nierówną powierzchnię rogówki.
Z tego powodu do korekcji astygmatyzmu stosuje się soczewki toryczne – ich moc optyczna różni się w dwóch prostopadłych przekrojach, co pozwala na skorygowanie nierówności krzywizny rogówki.
Jak wyrażamy moc optyczną soczewek?
Moc optyczna danej soczewki PWR (power) wyrażana jest w dioptriach oznaczanych jako D. Wartości korekcji mogą być zarówno dodatnie jak i ujemne.
Soczewka dodatnia skupia promienie świetlne i jest stosowana do korekcji nadwzroczności. Odwrotnie wygląda sytuacja z ujemnymi wartościami dioptrii - oznaczają one soczewki rozpraszające, używane do korekcji krótkowzroczności. Ogólna zasada natomiast polega na tym, że im większa jest wartość bezwzględna dioptrii, tym mocniejsza jest dana soczewka. Dodatkowo w przypadku soczewek torycznych, które umożliwiają korekcję astygmatyzmu, oprócz wartości sferycznych (PWR), mamy podaną moc cylindra CYL oraz oś cylindra AXIS. Moc cylindra jest wyrażona w wartościach minusowych, a oś cylindra w stopniach.
Czym różnią się soczewki kontaktowe od okularów?
Niewątpliwie podstawowa różnica pomiędzy soczewkami kontaktowymi a okularami korekcyjnymi polega na sposobie ich noszenia. Jak sama nazwa wskazuje, soczewki kontaktowe pozostają w stałym, bezpośrednim kontakcie z okiem, dokładnie przylegając do powierzchni rogówki. Dzięki temu pozwalają na znacznie szersze pole widzenia bez zniekształceń, co jest szczególnie ważne w codziennym funkcjonowaniu, uprawianiu sportów czy prowadzeniu pojazdów.
Z kolei okulary korekcyjne są umieszczone w pewnej odległości od oczu (zazwyczaj ok. 12 mm), co ogranicza pole widzenia, a także powoduje zniekształcenia obrazu na obrzeżach soczewek, szczególnie przy wyższych wartościach korekcyjnych. Dodatkowo sama oprawa okularowa może ograniczać pole widzenia.
Pierwsze projekty soczewek kontaktowych stanowiły niejako miniaturowe szkła okularowe, które umieszczano bezpośrednio na oku. Szybko jednak okazało się, że nie da się ich nosić dłużej niż kilka godzin. Dlaczego tak się działo? Podstawową ich wadą był brak przepuszczalności dla gazów, zwłaszcza dla tlenu, który jest niezbędny w procesie odżywczym powierzchni oczu. Niedobór tlenu prowadzi do uczucia dyskomfortu, suchości oczu, a w dłuższej perspektywie nawet do poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak niedotlenienie rogówki.
Dziś, dzięki postępowi technologicznemu, nowoczesne soczewki kontaktowe są projektowane z wykorzystaniem zaawansowanych materiałów, takich jak:
- Hydrożelowe materiały – zapewniające dobrą wilgotność, są szczególnie popularne w soczewkach jednodniowych, choć są dostępne również wersji miesięcznej. Do przykładowych jednodniowych soczewek hydrożelowych należą:
- Silikonowo-hydrożelowe materiały – gwarantujące wysoką przepuszczalność tlenu przy jednoczesnym zachowaniu komfortu nawet przy długotrwałym noszeniu. Do przykładowych soczewek silikonowo-hydrożelowych należą:
-
- Nowoczesne powłoki nawilżające i technologie zatrzymujące wilgoć, które eliminują uczucie suchości oczu.
Dzięki tym rozwiązaniom współczesne soczewki kontaktowe są nie tylko bezpieczne, ale również niezwykle komfortowe. Dają użytkownikom swobodę w codziennych aktywnościach, estetyczny wygląd bez konieczności noszenia oprawek oraz możliwość skutecznej korekcji nawet skomplikowanych wad wzroku.
Strefa optyczna soczewki – klucz do wyraźnego widzenia
Strefa optyczna soczewki to specjalnie zaprojektowana przestrzeń, która umożliwia prawidłowe i skorygowane widzenie otaczającego nas świata. W przypadku soczewek okularowych cała powierzchnia soczewki pełni funkcję strefy optycznej, co oznacza, że każda część szkła bierze udział w procesie korekcji wzroku.
Inaczej wygląda to w przypadku soczewek kontaktowych. Ich strefa optyczna jest ograniczona wyłącznie do centralnej części soczewki, czyli tej, która bezpośrednio odpowiada za jakość widzenia. A co z pozostałą częścią soczewki kontaktowej? Reszta soczewki, znajdująca się wokół środkowej strefy optycznej, pełni przede wszystkim funkcje techniczne:
- Zapewnia stabilne dopasowanie i przyleganie soczewki do oka.
- Nie wpływa bezpośrednio na proces widzenia, ale ma kluczowe znaczenie dla komfortu noszenia.
Dzięki takiej konstrukcji soczewki kontaktowe mogą skutecznie korygować wzrok, jednocześnie pozostając komfortowe i niemal niewidoczne podczas codziennego użytkowania.
Dlaczego soczewki kontaktowe są tak cienkie?
Uzyskanie tak małej grubości jak w przypadku soczewek kontaktowych stało się możliwe dzięki temu, że soczewki te są praktycznie "zawieszone" w filmie łzowym, czyli cienkiej warstwie łez, która otacza rogówkę i umożliwia komfortowe przyleganie soczewki do oka. Zmniejszenie odległości pomiędzy okiem a soczewką oraz zminimalizowanie obszaru strefy optycznej umożliwiło stworzenie bardzo cienkich soczewek mimo niejednokrotnie dużych wartości ich mocy optycznych. Nie wydaje się, aby różnica ok. 12 milimetrów (bo tyle zazwyczaj dzieli powierzchnię oka od soczewki okularowej) sprawiała aż taką różnicę w grubości soczewki. Okazuje się bowiem, że soczewki okularowe nie mogą być cieńsze z czysto praktycznych względów. Muszą być one odporne na uderzenia i wstrząsy. Nietrudno przecież wyobrazić sobie, jak nietrwałą konstrukcją stałyby się okulary z soczewkami o grubości poniżej 1 mm.
Podsumowanie
Soczewki kontaktowe to nowoczesna i wygodna alternatywa dla okularów, zapewniająca skuteczną korekcję wzroku, pełen komfort noszenia i naturalny wygląd. Dzięki zaawansowanym materiałom oraz precyzyjnej budowie, soczewki są cienkie, dobrze przylegają do oka i oferują szerokie pole widzenia bez zniekształceń. Jeśli szukasz swobody w codziennych aktywnościach, bez ograniczających pola widzenia oprawek – soczewki kontaktowe mogą być dla Ciebie idealnym rozwiązaniem!
Opracowanie:
Artykuł powstał w oparciu o publikacje naukowe i stanowi integralną część Poradnika Optometrysty. Zapoznaj się z artykułami zgromadzonymi w poradniku, aby dowiedzieć się więcej o soczewkach kontaktowych, okularach i zagadnieniach związanych z narządem wzroku. W razie wątpliwości skontaktuj się z naszym zespołem optometrystów lub poradź się swojego okulisty. Zagadnienia prezentowane w artykule, szczególnie w przypadku problemów ze wzrokiem, należy skonsultować ze specjalistą.
Realizacja - Zespół optometrystów pod redakcją mgr Aleksandry Gorczycy (Optometrysta KODANO Optyk, profil naukowy https://www.researchgate.net/profile/Aleksandra-Gorczyca-4)
źródła informacji:
- [1] Veys J., Meyler J., Davies I. Praktyczne zasady doboru soczewek kontaktowych. The Vision Care Institute of Johnson&Johnson, 2017.
- [2] Gasson, A., and J. A. Morris. Soczewki kontaktowe. Praktyczny przewodnik właściwego dopasowywania. Edited by R. Ścibior, Edra Urban & Partner, 2013.
- [3] How do contact lenses work? - AllAboutVision.com
