Najczęstsze pytania o soczewki. Choroby ogólne

Nasz współczesny, dynamiczny styl życia, pomimo wielu swoich zalet, może jednak wpływać negatywnie na stan naszego zdrowia. O chorobach cywilizacyjnych wynikających z pracy w stresie, małej ilości ruchu, nieprawidłowej diety i ekspozycji na działanie szkodliwych czynników środowiskowych mówi się od lat. Część tych chorób, zwłaszcza takich jak cukrzyca czy alergie, może również wpływać na jakość widzenia oraz na zdrowie narządu wzroku.

   

Postawmy kilka podstawowych pytań, z którymi często spotykamy się w gabinecie:

• Czy mogę nosić soczewki kontaktowe mając cukrzycę? Alergię? Niedoczynność lub nadczynność tarczycy?
• Czy należy w specjalny sposób dbać o soczewki kontaktowe? Czy też jakieś konkretne soczewki są polecane osobom z takimi problemami?
• Jak często powinniśmy się zgłaszać na wizytę kontrolną?

Od razu warto zaznaczyć, że każdy przypadek wymaga od specjalistów całkowicie indywidualnego podejścia. Każdy pacjent, ale zwłaszcza ten zgłaszający obecność różnych schorzeń, musi zostać wnikliwie zbadany, aby, jeśli zostanie zakwalifikowany do noszenia soczewek kontaktowych, zminimalizować ryzyko pojawienia się powikłań.

 

Soczewki kontaktowe w cukrzycy

 

Jeszcze do niedawna pacjent z cukrzycą nie mógł zostać zaliczony do grona użytkowników soczewek kontaktowych. Zaawansowane formy cukrzycy mogą powodować przede wszystkim trudności w gojeniu się ran, zwiększone ryzyko powstawania infekcji grzybiczych i bakteryjnych. W momencie, gdyby pojawiły się jakiekolwiek otarcia rogówki, noszenie soczewek kontaktowych wiązałoby się ze zwiększonym ryzykiem zakażeń, które w efekcie mogłyby prowadzić do utraty wzroku. Ponadto, wysoki poziom cukru we krwi może również wpływać na skład i ilość wydzielanych łez, prowadząc do zwiększonego przesuszenia powierzchni oczu lub nawet zespołu suchego oka.

Suche, podrażnione oczy, mała ilość i słaba jakość filmu łzowego również są przeciwwskazaniem do noszenia soczewek kontaktowych, ponieważ oprócz dyskomfortu może to powodować uszkodzenia powierzchni rogówki. Natomiast sama obecność cukrzycy nie jest obecnie bezwzględnym przeciwwskazaniem i w niektórych przypadkach, gdy nie ma innych chorób stowarzyszonych, lekarz okulista lub optometrysta kontaktolog może dobrać soczewki kontaktowe. Aby dobry stan oczu się utrzymał, warto zadbać również o regularne kontrole u diabetologa i przestrzeganie jego zaleceń.

 

Soczewki kontaktowe przy zmianach hormonalnych

 

Nadmierna suchość oczu może dotyczyć także pacjentów z nieustabilizowanymi chorobami układu hormonalnego. Pamiętajmy, że praktycznie wszystkie zmiany hormonalne mogą wpływać na skład i ilość wydzielanych łez, nawet te przejściowe, jak ciąża, lub wywoływane przyjmowaniem niektórych leków, na przykład środków antykoncepcyjnych. Na zespół suchego oka często skarżą się osoby z nadczynnością tarczycy, nie tylko z powodu wahania poziomu hormonów, ale również ze względu na potencjalną obecność wytrzeszczu oczu i niedomykalności powiek. Może to być przeciwwskazaniem do noszenia soczewek kontaktowych i specjalista może je odradzić.

 

Soczewki kontaktowe dla alergików

 

Alergie należą do grupy przeciwwskazań względnych, ponieważ przy niektórych rodzajach alergii soczewki da się nosić pod ścisłą kontrolą specjalisty, a przy innych są wykluczone. Niektóre alergie objawiają się sporadycznie i często nie wpływają na narząd wzroku (np. alergia pokarmowa), inne występują sezonowo (np. na pyłki). W kontekście soczewek kontaktowych najgorszym typem uczuleń mogą być te na niektóre substancje chemiczne lub kurz, wywołujące reakcje alergiczne w obrębie oczu.

W przypadku alergii sezonowych zaleca się zaprzestanie noszenia soczewek kontaktowych na czas działania alergenu lub, w ostateczności, stosowanie soczewek jednodniowych (np. ACUVUE® OASYS 1-Day). Osoby uczulone na niektóre substancje chemiczne mogą wykazywać reakcje alergiczne na materiały, z jakich zrobione są soczewki kontaktowe lub płyny do ich czyszczenia. W takim przypadku każdy objaw uczulenia należy konsultować ze specjalistą - czasami wystarczy zmiana materiału soczewek kontaktowych lub płynu, aby dolegliwości ustały. Warto tutaj również zaznaczyć, że przyjmowanie środków antyhistaminowych może wywoływać przejściowe wysuszenie powierzchni oka, a w rezultacie powodować dyskomfort jak przy zespole suchego oka, dlatego może zostać zalecone odstawienie soczewek kontaktowych na czas przyjmowania takich leków.

 

Soczewki kontaktowe przy osłabionej odporności

 

Osoby, u których z różnych względów często występuje osłabienie odporności, a w konsekwencji często dochodzi u nich do zakażeń, nie powinny nosić soczewek kontaktowych. Każdorazowa aplikacja soczewek wiąże się z ryzykiem przeniesienia patogenów na soczewkę, które nawet u całkowicie zdrowej osoby mogą wywołać nieprzyjemne dolegliwości lub zapalenia spojówek. Natomiast u osób o osłabionej odporności przebieg zakażeń może być dużo poważniejszy. Z tego również powodu nie zaleca się noszenia soczewek kontaktowych w czasie przeziębienia, grypy lub innych infekcji, do czasu ich wyleczenia.

 

Inne wątpliwości dotyczące prawidłowego używania soczewek kontaktowych

 

Warto pamiętać, że wyżej wymienione schorzenia są tylko kilkoma wybranymi spośród wielu innych przeciwwskazań. Każda możliwość powinna zostać przedyskutowana z lekarzem specjalistą od danej choroby i lekarzem okulistą lub specjalistą kontaktologiem. Jak już wiemy, czasami łagodna forma schorzenia może nie być przeciwwskazaniem, ale będzie wymagała bardzo wnikliwej analizy przypadku i wdrożenia dodatkowych zaleceń. Najczęściej dotyczą one trybu wymiany, harmonogramu noszenia soczewek, stosowanych materiałów soczewek lub składu płynów do czyszczenia oraz częstotliwości wizyt kontrolnych. Specjalista może zalecić krótszy okres stosowania soczewek kontaktowych systematycznej wymiany lub zmianę trybu noszenia na jednodniowy. Może trzeba będzie wprowadzić suplementację łez kroplami lub stosować specjalne procedury czyszczenia soczewek, aby zapobiec wzmaganiu się uczucia suchości oczu. Co ważne, producenci soczewek mają w ofercie soczewki kontaktowe ze specjalnymi substancjami nawilżającymi, które mogą być stosowane u osób z łagodnymi objawami suchego oka, nawet będącymi skutkiem niektórych chorób - i takie mogą zostać zalecone.

Każdy pacjent, niezależnie od stanu zdrowia, powinien pamiętać o odpowiedniej higienie zakładania i zdejmowania soczewek kontaktowych oraz procedurach ich czyszczenia. Pamiętajmy o odpowiednim umyciu rąk przed każdą manipulacją soczewkami kontaktowymi, utrzymywaniu powierzchni soczewek i pojemniczka w czystości, jak również o codziennej wymianie płynu.

 

Jak często zgłaszać się na wizyty kontrolne?

 

Wizyty kontrolne w przypadku osób zdrowych noszących soczewki kontaktowe nie powinny odbywać się rzadziej niż raz do roku, przy czym warto zaznaczyć, że duża część specjalistów zaleca jednak kontrole częstsze - raz na 6 miesięcy. Gdy dodatkowo pacjent ma inne schorzenia, to wizyty mogą być wyznaczane w odstępach od kilku tygodni do pół roku. Warto też zgłaszać specjaliście ewentualne pogorszenia stanu zdrowia czy zmiany przyjmowanych leków - pamiętajmy, że to wszystko dla naszego wzroku!