Jak zachowują się nasze oczy podczas snu?

oczy w trakcie snu

Sen, jako przerywnik w wytężonej pracy organizmu, na pozór wydaje się prostym zjawiskiem. Kiedy leżymy w bezruchu, może zdawać się, że całe ciało odpoczywa. A jednak nasz mózg w czasie snu wykonuje wiele bardzo skomplikowanych operacji, porządkuje i organizuje uzyskane w ciągu dnia informacje, utrwala szlaki pamięciowe, przeprowadza regenerację organizmu. Jak zachowują się w tym czasie nasze oczy?

 
 
  • Może wydawać się, że podczas snu organizm niewiele robi. To jednak tylko złudzenie. W trakcie spoczynku w ciele dzieje się wiele, od regeneracji i porządkowania informacji, po dynamiczne ruchy gałek ocznych. To tzw. faza REM.
  • W trakcie drugiej fazy snu obecne są szybkie ruchy gałek ocznych. Wtedy doświadczamy najwięcej marzeń sennych, a ruchy oczu towarzyszą „zmianom scen” w snach.
  • Zbyt mała ilość snu może mieć negatywny wpływ na kondycję wzroku. Naukowcy za niezbędne minimum uznają 5 godzin snu na dobę. Zaleca się jednak, by dorośli przesypiali 7-9 godzin, a dzieci 10-11.
  • Korzystasz z soczewek kontaktowych i zastanawiasz się, czy naprawdę musisz je zdejmować przed snem? Zajrzyj do tego artykułu - Czy można spać w soczewkach kontaktowych?.
 

Fazy snu i ich związek z oczami

 

Podczas całonocnego odpoczynku występuje ok. 4-5 cykli snu, z których każdy składa się z 2 następujących po sobie faz. Pierwsza z nich to faza NREM (z angielskiego Non Rapid Eye Movement) występująca zaraz po zaśnięciu. Faza ta charakteryzuje się ogólnym obniżeniem aktywności organizmu, co objawia się m.in. spadkiem ciśnienia tętniczego krwi, obniżeniem temperatury ciała i zwolnieniem oddechu. Podczas tej fazy (w której wyróżnia się aż cztery stadia) dochodzi do stopniowego rozluźniania mięśni, zmniejszania wrażliwości na bodźce z otoczenia, spowalniania metabolizmu i stopniowej redukcji ruchów gałek ocznych. Jest to okres, kiedy zachodzą najbardziej intensywne procesy odnowy organizmu.

 

Faza REM, czyli kiedy oczy dokazują

 

Czym wyróżnia się z kolei druga faza snu, oznaczana skrótem REM (z angielskiego Rapid Eye Movements)? Jak sama nazwa wskazuje, podczas tej fazy obecne są szybkie ruchy gałek ocznych. Poza tym może ona charakteryzować się mimowolnymi drganiami mięśni twarzy i kończyn, przyspieszeniem tętna i częstości oddechów. To również podczas fazy REM doświadczamy najwięcej marzeń sennych. To, czy je pamiętamy, czy nie, zależy przede wszystkim od momentu wybudzenia. Jeśli zostaniemy wybudzeni właśnie w czasie trwania tej fazy, to możemy pamiętać dość szczegółowo projektowane przez nasz mózg obrazy senne.

 

Jak poruszają się oczy i … dlaczego?

 

W czasie fazy REM oczy bezustannie się poruszają. Są to szybkie ruchy sakkadowe, a więc krótkie, skokowe, o niewielkim zasięgu, dzięki którym obiekt zainteresowania zostaje odwzorowany w centralnej części siatkówki. Mówiąc potocznie - w ciągu dnia jest to ruch przerzucania wzroku na interesujący nas obiekt. Długo jednak nie był znany powód, dla którego oczy poruszają się w czasie snu, w przeciwieństwie do reszty ciała. Przeprowadzane na pacjentach z epilepsją badania, których oryginalnym celem było monitorowanie ataków padaczki, pozwoliły przypatrzyć się bliżej temu procesowi. W wyniku prowadzonego przez okres czterech lat eksperymentu okazało się, że szybkie ruchy gałek ocznych towarzyszą niejako „zmianom scen” podczas projekcji marzeń sennych.

 

Jak sen wpływa na stan mózgu?

 

Paradoksalnie, pomimo niemałej aktywności mózgu podczas snu, potrafi on wówczas całkiem dobrze odpocząć. Sen niejako wspomaga plastyczność mózgu, która jest niezbędna w procesach uczenia się i przetwarzania wielu różnych informacji. To właśnie z tego powodu zbyt mała ilość snu sprawia, iż czujemy się rozdrażnieni, mamy trudności z racjonalnym myśleniem, a także tracimy zdolność prawidłowej oceny sytuacji.

 

Czy ilość snu ma znaczenie dla zdrowia naszych oczu?

 

Powiązanie małej ilości snu ze spadkiem koncentracji i ogólnym złym samopoczuciem zazwyczaj jest dość naturalne. Jednak długość odpoczynku nocnego może wpływać również na jakość widzenia. Podczas snu oczy nie tylko odpoczywają, ale także się regenerują, co jest niezwykle ważnym i niezbędnym dla codziennego funkcjonowania procesem. Naukowcy oszacowali, iż niezbędne minimum potrzebne do regeneracji tego narządu wynosi 5 godzin snu w ciągu doby. Do skutków niedostatecznej regeneracji oczu można zaliczyć m.in. kurcze powiek, obrzęk nerwu wzrokowego czy suchość oczu.

 

Podsumowanie

 

Zalecana przez naukowców długość snu w ciągu doby wynosi ok. 7-9 godzin dla osób dorosłych, 10-11 godzin dla dzieci, a dla niemowląt nawet ponad 12 godzin. Oczywiście swoiste optimum - długość snu, po którym czujemy się w pełni wypoczęci, lecz nie śpimy zbyt długo - jest indywidualne dla każdego człowieka. Niemniej jednak warto pamiętać o tym, iż odpowiednia ilość snu zdecydowanie poprawia kondycję naszych oczu, a także percepcję otaczającego nas świata. Pomimo gwałtownych i, wydawałoby się, niepotrzebnych ruchów gałek ocznych, oczy i mózg podczas snu odpoczywają i regenerują się, aby wytrwale służyć przez cały kolejny dzień.

 

Opracowanie:

 

Artykuł powstał w oparciu o publikacje naukowe i stanowi integralną część Poradnika Optometrysty. Zapoznaj się z artykułami zgromadzonymi w poradniku, aby dowiedzieć się więcej o soczewkach kontaktowych. W razie wątpliwości skontaktuj się z naszym zespołem optometrystów lub poradź się swojego okulisty. Zagadnienia prezentowane w artykule, szczególnie w przypadku problemów ze wzrokiem, należy skonsultować ze specjalistą.

Realizacja - zespół optometrystów KODANO Optyk pod redakcją mgr Justyny Iżykowskiej (Optometrysta KODANO Optyk)

źródła informacji:

 

Udostępnij: