Kondycja oczu a praca w zawodzie

kondycja oczu a praca

Niektóre choroby oczu i wady wzroku o mocnym nasileniu mogą być istotnymi przeciwwskazaniami do wykonywania pewnych zawodów, głównie takich, które wymagają precyzji, dobrej kondycji wzrokowo-ruchowej lub dużego wysiłku fizycznego.

 
 
  • Poza krótkowzrocznością, nadwzrocznością i astygmatyzmem przeciwwskazaniem do wykonywanej pracy może być także zez, jednooczność, oczopląs, zaćma, jaskra czy zaburzenie widzenia barw.
  • W artykule znajdziesz przejrzystą tabelkę z zawodami lub grupami zawodów i schorzeniami wzrokowymi bądź wadami wzroku, które mogą być przeszkodą w wykonywaniu tychże zawodów.
  • W tekście opisujemy też zagadnienie wad widzenia w kontekście prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, pracy na wysokości czy z użyciem broni.
  • Oceny tego, czy możesz wykonywać dany zawód z posiadaną wadą wzroku lub chorobą oczu dokonuje lekarz medycyny pracy.
 

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 250 mln ludzi na świecie cierpi z powodu istotnego zaburzenia widzenia. Warto podkreślić, że wady wzroku często stanowią przeszkodę do wykonywania niektórych zawodów. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, że przy dużej krótkowzroczności nie powinno się dźwigać ciężarów. Dalekowzroczność połączona z astygmatyzmem wyklucza natomiast wykonywanie prac precyzyjnych.

Przeciwwskazania w zależności od dysfunkcji narządu wzroku

 
  • Krótkowzroczność - w zawodach wymagających precyzyjnego rozróżniania szczegółów. Przy wysokiej krótkowzroczności powyżej -8,00 D przeciwwskazaniem jest też znaczny wysiłek fizyczny mogący spowodować odwarstwienie i odklejenie siatkówki. Dla osób z tą dolegliwością dużym utrudnieniem będzie również zawód związany z precyzyjnym rozróżnianiem szczegółów. Najlepszy wybór dla krótkowidza stanowi więc praca umysłowa.;
  • Nadwzroczność - przeciwwskazanie w pracach precyzyjnych;
  • Astygmatyzm - przeciwwskazanie w wykonywaniu prac wymagających precyzji, prawidłowej oceny odległości, w zawodach wymagających pracy na wysokości, obsługi maszyn w ruchu;
  • Jednooczność - ślepota lub niedowidzenie jednego oka jest przeciwwskazaniem do wykonywania zawodów w których niezbędne jest widzenie stereoskopowe. Konieczna jest ochrona oka zdrowego przed narażeniem go na urazy mechaniczne, chemiczne, termiczne, promieniowanie czy przeciążenie czynnościowe;
  • Niedowidzenie obu oczu - korekcja okularowa jest niewielka;
  • Zez - podobnie jak w przypadku braku widzenia obuocznego jest przeciwwskazaniem w zawodach wymagających widzenia przestrzennego;
  • Zaburzenia pola widzenia - objawiające się w ograniczeniach lub ubytkach pola widzenia utrudniają orientację przestrzenną niezbędną do samodzielnego poruszania się, jest przeciwwskazaniem do wykonywania prac na wysokości;
  • Oczopląs - jest przeciwwskazaniem w zawodach przemysłowych wymagających pełnego pola widzenia, precyzji, pracy na wysokości i pod ziemią, przy niedostatecznym oświetleniu;
  • Zaburzenia widzenia barw - problemy z rozpoznawaniem odcieni barw stanowią utrudnienie w wykonywaniu zawodu w których barwy i odcienie odgrywają znaczącą rolę m.in. lekarza, grafika, malarza, elektryka, fryzjera, kucharza, krawca;
  • Zaćma - w zaawansowanym stadium znaczne zmętnienie soczewki ogranicza dopływ światła do siatkówki upośledzając widzenie, przeciwwskazane jest wykonywanie precyzyjnych prac wymagających percepcji kształtów, liter, cyfr, widzenia obuocznego, związanych z promieniowaniem cieplnym i jonizującym gdy niewskazane jest noszenie okularów;
  • Jaskra - jest przeciwwskazaniem w ciężkich pracach fizycznych, w warunkach intensywnego promieniowania, pod ziemią, na wysokości i w ruchu, przy wytężonej pracy na bliskie odległości, w złym i zmiennym oświetleniu, w pracach wymagających precyzji i pełnego pola widzenia;
  • Zapalenia spojówek i zaburzenia aparatu ochronnego oka - gdy mają podłoże alergiczne niewskazane jest wykonywanie zawodów związanych z występowaniem czynników uczulających takich jak: pył, para, dym, gazy drażniące, zmienne warunki termiczne.
 

Narząd wzroku w wybranym zawodzie - Wymagania i przeciwwskazania

Przed wyborem swojej ścieżki zawodowej czy kierunku kształcenia warto upewnić się czy nasz narząd wzroku działa prawidłowo oraz czy jego ewentualne zaburzenia nie będą stanowić problemu w podjęciu pracy swoich marzeń. Poniższa tabela zawiera listę niektórych zawodów (lub grup zawodowych), w których dysfunkcje narządu wzroku są przeciwwskazaniem do ich wykonywania:

 
Zawód lub grupa zawodowa Wymagania związane z narządem wzroku Przeciwwskazania związane z narządem wzroku
Zawody ekonomiczne   Duże wady wzroku
Zawody handlowe   Wysoka krótkowzroczność i daltonizm
Zawody mechaniczne Dobra koordynacja wzrokowo-słuchowa Wady wzroku nie poddające się korekcji, brak widzenia obuocznego, zaburzenia widzenia barw
Zawody budowlane   Wady wzroku nie dające się skorygować szkłami
Zawody elektroniczne, elektryczno-energetyczne, telekomunikacyjne   Wady wzroku niepoddające się korekcji
Zawody z branży odzieżowej i włókienniczej Prawidłowe rozróżnianie barw Duże wady wzroku
Kaletnik, szewc   Wady wzroku nie poddające się korekcji, brak widzenia obuocznego,nieprawidłowe widzenie barw
Kucharz, zawody związane z branżą spożywczą Dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa Wysoka krótkowzroczność i nierozpoznawanie barw
Cukiernik, piekarz Dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa Brak widzenia obuocznego, wysoka krótkowzroczność i nieprawidłowe widzenie barw
Zawody rolnicze, ogrodnicze   Wysoka krótkowzroczność
Zawody branży samochodowej Dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa Brak widzenia obuocznego, nieprawidłowe widzenie barw
Jubiler, grawer Dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa Nadwzroczność niepoddająca się korekcji, nieprawidłowe widzenie barw, brak widzenia obuocznego
Zawody poligraficzne Dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa Wada wzroku
Zawody medyczne   Wady wzroku, zaburzenia widzenia barw
Fotograf Dobry wzrok, prawidłowe rozróżnianie barw Daltonizm i inne wady wzroku nie pozwalające na pracę w ciemni
 

Jaki wzrok do obsługi pojazdów i urządzeń?

W przypadku np. kierowców zawodowych wymagania dotyczące narządu wzroku są ściśle sprecyzowane. Podobnie jest przy obsłudze urządzeń, maszyn i np. przy pracy na wysokościach.

 

Do kierowania pojazdem samochodowym podlegającym Ustawie o transporcie drogowym i kierowania tramwajem wymagane jest:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5, przy patrzeniu obuocznym 0,8. W przypadku kierowania samochodem, do którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E, kierowania tramwajem, pojazdem uprzywilejowanym dopuszczalna jest korekcja okularowa lub soczewkami kontaktowymi w granicach +/- 8,0 D.
  • widzenie przestrzenne,
  • rozpoznawanie barw podstawowych,
  • pole widzenia każdym okiem 80° od skroni, co najmniej 30° od nosa, góry i dołu,
  • prawidłowe widzenie zmierzchowe i wrażliwość na olśnienie.
 

Kierowanie pojazdami samochodowymi niepodlegające Ustawie o transporcie drogowym wymaga:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5,
  • pole widzenia każdym okiem co najmniej 50° od skroni i 20° od nosa, góry i dołu, a w przypadku jednooczności pole widzenia oka lepiej widzącego 80° od skroni i co najmniej 30° od nosa oraz w górę i w dół,
  • prawidłowe widzenie zmierzchowe i wrażliwość na olśnienie.
 

Operatorzy wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia np. wózki widłowe, muszą spełniać następujące warunki:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5, przy patrzeniu obuocznym 0,8,
  • widzenie przestrzenne,
  • pole widzenia każdym okiem co najmniej 50° od skroni i 20° od nosa, góry i dołu.
 

Do obsługi urządzeń podnośnikowych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość do 1,6 m oraz w pracach na wysokości do 3 m konieczne jest spełnienie wymogu:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,3, przy patrzeniu obuocznym 0,5,
  • pole widzenia okiem lepiej widzącym co najmniej 50° od skroni, 20° od nosa, góry i dołu.
 

Operatorzy urządzeń podnośnikowych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość powyżej 1,6 m:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5, przy patrzeniu obuocznym 0,8,
  • widzenie przestrzenne,
  • pole widzenia każdym okiem co najmniej 50° od skroni i 20°od nosa, góry i dołu.
 

Operatorzy podnośników, ramp hydraulicznych na wysokości powyżej 1,6m, żurawi, dźwigów:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5, przy patrzeniu obuocznym 0,8, do bliży z korekcją lub bez na poziomie 0,5 z 30 cm,
  • widzenie przestrzenne,
  • pole widzenia każdym okiem 80° od skroni, co najmniej 30° od nosa, góry i dołu.
 

Operatorzy sprzętu drogowego, budowlanego, robót ziemnych:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5,
  • widzenie przestrzenne,
  • rozpoznawanie barw gdy jest niezbędne do bezpiecznej obsługi sprzętu lub zapewnienia bezpieczeństwa innych osób,
  • pole widzenia każdym okiem co najmniej 50° od skroni i 20° od nosa, góry i dołu.
 

Przy obsłudze pulpitów sterowniczych, sygnalizatorów, w centrach kontroli konieczne jest posiadanie:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5, przy patrzeniu obuocznym 0,8, do bliży z korekcją lub bez na poziomie D – 1,0 z 30 cm,
  • rozpoznawanie barw gdy jest niezbędne do bezpiecznej obsługi sprzętu lub zapewnienia bezpieczeństwa innych osób,
  • pole widzenia każdym okiem co najmniej 50° od skroni i 20° od nosa, góry i dołu, a w przypadku jednooczności pole widzenia oka lepiej widzącego 80° od skroni i co najmniej 30° od nosa oraz w górę i w dół.
 

Praca na wysokości powyżej 3 m wymaga:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją (jeżeli nie ma przeciwwskazań do jej stosowania) lub bez na poziomie 0,5, przy patrzeniu obuocznym 0,8,
  • widzenie przestrzenne,
  • pole widzenia każdym okiem co najmniej 50° od skroni i 20°od nosa, góry i dołu.
 

Obsługa maszyn w ruchu i innych urządzeń grożących urazem:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5, do bliży z korekcją lub bez na poziomie D - 1,0 z 30 cm,
  • widzenie przestrzenne,
  • rozpoznawanie barw gdy jest niezbędne do bezpiecznej obsługi sprzętu lub zapewnienia bezpieczeństwa innych osób,
  • pola widzenia każdym okiem co najmniej 50° od skroni i 20° od nosa, góry i dołu.
 

Obsługa maszyn i urządzeń w ruchu niegrożących urazem (z osłonami, zautomatyzowanych):

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,3, przy patrzeniu obuocznym 0,5, do bliży z korekcją lub bez na poziomie D – 1,0 z 30 cm,
  • pole widzenia okiem lepiej widzącym co najmniej 50° od skroni, 20° od nosa, góry i dołu.
 

Praca związana z posługiwaniem się bronią:

 
  • ostrość wzroku do dali z korekcją lub bez na poziomie 0,5, przy patrzeniu obuocznym 0,8,
  • widzenie przestrzenne,
  • rozpoznawanie barw podstawowych,
  • prawidłowe widzenie zmierzchowe.
 

Kontrola narządu wzroku w zależności od zawodu

Oceną możliwości wykonywania pracy w danym zawodzie lub pobierania nauki w określonym kierunku zajmują się lekarze medycyny pracy, których zadaniem jest wykrycie wszelkich nieprawidłowości mogących stanowić problem w ich podjęciu. Części tych problemów można zaradzić regularnie kontrolując stan narządu wzroku.

Kontrola ta powinna być prowadzona od najmłodszych lat, kiedy to zmysł widzenia stopniowo się rozwija. Jest to szczególnie ważne w przypadku niedowidzenia, które jest możliwe do wyleczenia u dzieci do około 8 - 10 roku życia. Najlepsze efekty leczenia uzyskuje się u młodszych dzieci gdy stopień niedowidzenia jest mniejszy. Jeżeli leczenie rozpoczyna się zbyt późno, zwykle niemożliwe jest uzyskanie znaczącej poprawy i obniżona ostrość wzroku pozostaje. Niedowidzenie to zjawisko stałe prowadzące w dużym stopniu do wyłączenia oka gorzej widzącego z widzenia obuocznego. Jeżeli nie osiągniemy widzenia obuocznego w dzieciństwie, nie będzie to niestety możliwe w dorosłym wieku.

 

Opracowanie:

 

Artykuł powstał w oparciu o publikacje naukowe i stanowi integralną część Poradnika Optometrysty. Masz problemy ze wzrokiem? Skontaktuj się z naszym zespołem optometrystów lub poradź się swojego okulisty. Zagadnienia prezentowane w artykule, szczególnie w przypadku problemów ze wzrokiem, należy skonsultować ze specjalistą.

Realizacja - zespół optometrystów KODANO Optyk

źródła informacji:

  • [1] Grosvenor T. Optometria. Wydawnictwo Elesevier Urban & Partner. Wrocław 2011
  • [2] Pod redakcją Misiuk-Hojło M. Anatomia i fizjologia narządu wzroku. Górnicki Wydawnictwo Medyczne. Wrocław 2010.
 
 

Udostępnij: